dinsdag 5 mei 2009

Zurenborgs verleden

Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (4/10): de bouw van oost-Zurenborg (jaren 1890)


In 1880 werd besloten de spoorweg te verhogen. Dat beëindigde enige onzekerheid over de toekomst van de wijk, zodat men nu kon beginnen met de ontwikkeling van oost-Zurenborg.

De huizenbouw in de wijk was al een tijdje in handen van de “Société Anonyme pour la construction de Maisons Bourgeoises”. In 1894 fuseerde die met de “Société Anonyme pour la Construction du Quartier Est d’Anvers”. Grote baas was Louis Luyckx. De man zou erg zijn stempel drukken op de compagnie, zodat het al snel de compagnie van Luyckx werd genoemd. Luyckx nam zijn werk ook zeer ernstig en ging bijna elke dag de bouwwerken inspecteren. Enige fouten en tekortkomingen werden in kleurrijke klachtenbrieven aan de aannemers meegedeeld.

In de jaren 1890 werd dan de wijk ten oosten van de spoorweg volgebouwd. De compagnie had geleerd uit de bouw van de westelijke week, en kon beroep doen op enkele goede architecten (Jos Bascourt, Evert Dieltiens, Ernest Stordiau, Jules Hofman,…) en aannemers.

Onderaannemers had de compagnie niet in huis, maar die kwamen vanzelf op de bouwwoede af. Zij huurden vaak een huis nabij de Dageraadplaats, hopend op een opdracht.

Voor de aanleg van de Cogels-Osylei sneuvelden de laatste boerderijen (de lusthof was al tegen de grond gesmeten in 1887). De compagnie was echter geen onmens, de pachters verloren dan wel hun hoeve maar kregen de tijd en toelating om aardbeien en kersen te oogsten.


De Cogels-Osylei werd snel volgebouwd, en uit economische en praktische redenen werden hele huizenrijen in één keer gebouwd. Dat geeft de lei zijn bekende, homogene uitzicht.

De architecten werkten volgens de eclectische stijl. Dat grijpt terug naar oude stijlen (Romaans, Gotisch, Pseudo-Helleens,…), zonder te willen kopiëren. Het is eerder een inspiratiebron, zelfs een stimulans om de oude meesters te overtreffen. Hoewel eigentijdse architectuur dus niet aan de orde was, liet men nieuwe materialen niet liggen.

Eclectisme was niet zomaar gekozen: het straalt enige rijkdom uit, en stralen moest het. Zurenborg was een sjieke wijk.

De bouwpiek lag tussen 1892 en 1895: de compagnie bouwde toen jaarlijks tussen de 54 en 60 huizen, en daar is de bouwwoede van particulieren niet bij gerekend. Belgen hebben dus inderdaad een baksteen in de maag.

donderdag: het eerste openbaar vervoer (jaren 1890)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten