dinsdag 27 oktober 2009
dinsdag 19 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (10/10): de redding (jaren 1970)
De vernieuwing klopte aan de deur, en de overheid en bewoners van de wijk zagen de nieuwbouw maar al te graag komen. Maar tegelijkertijd groeide het verzet. De jongere generatie vond de oude huizen wel charmant, en een verademing tegenover al die nieuwbouw (spijtig voor hun woonden er vooral ouderen in Zurenborg). Ook schrijvers, kunstenaars, journalisten en opiniemakers wilden de wijk beschermen. Ook tegen de afbraak was Renaat Braem. Vreemd, want die architect was een voorstander van moderne architectuur en stedenbouw, én van de krottenopruiming; Braem was ook de ontwerper van nieuwbouwwijken zoals het Kiel. Toch was hij voor bescherming.
In 1969 werd dan het idee geopperd de gehele wijk te beschermen tegen de afbraak, zéér tegen de zin van de gemeente Berchem (wat toen nog een zelfstandige gemeente was).
De hele malaise bereikte de hogere instanties van ons land. In 1970 begon het Ministerie van Nederlandse Kultuur, onder leiding van minister Frans Van Mechelen, een studie over de klassering. Een architect werd aangetrokken om de eisen van voor- en tegenstanders te verzoenen. Wilde plannen werden bovengehaald. Zo zou een groot winkel- en communicatiecentrum worden gebouwd, met horeca, bioscopen, kortom alles voor een goed uitgaansleven. Bewoners zouden hun voortuintjes moeten afgeven om in ruil een groot openbaar lanenpark te krijgen. En ondergronds zou een metrotunnel en parkeergarage komen. Bewoners zouden de garage bereiken via gangen uit hun kelder. Zo zou de wijk meteen ook verlost zijn van al die vervelende garages.
De plannen werden nog niet zo slecht bevonden. Spijtig genoeg was er geen rekening gehouden met de kostprijs. En die lag hoog, zoals u misschien al kon raden. Het plan stierf dan ook een stille dood.
Die nieuwe plannen kostten tijd, en velen hadden dat geduld niet. Bewoners begonnen hun huizen al te verkopen, maar omdat onzekerheid heerstte was dat tegen een lage prijs.Tegenstanders van de afbraak kochten de gebouwen met alle plezier op en begonnen de huizen te renoveren. Het was hun eigen beschermingsactie.
Uiteindelijk kwam er dan ook een officiële. Van Mechelen koos de kant van de beschermers en startte de beschermingsprocedure op. Besloten werd uiteindelijk de wijk op te nemen als landschap, en opmerkelijke gebouwen te beschermen als monument. In 1980 werd de wijk beschermd als stadsgezicht, in 1984 volgden 170 huizen die op de lijst van beschermde monumenten terecht kwamen.
Het onderhoud blijft echter moeilijk. Tegenwoordig wordt er ook geklaagd dat er te veel verkeer is, maar te weinig parkeerplaatsen.
In de Grote Hondstraat staat de hoofdzetel van de “NV ENGETRIM”. De grootse compagnie van vroeger is ze niet meer, maar ze heeft nog steeds een paar huizen in bezit. Zurenborg leeft voort…
Vandaag (10/10): de redding (jaren 1970)
De vernieuwing klopte aan de deur, en de overheid en bewoners van de wijk zagen de nieuwbouw maar al te graag komen. Maar tegelijkertijd groeide het verzet. De jongere generatie vond de oude huizen wel charmant, en een verademing tegenover al die nieuwbouw (spijtig voor hun woonden er vooral ouderen in Zurenborg). Ook schrijvers, kunstenaars, journalisten en opiniemakers wilden de wijk beschermen. Ook tegen de afbraak was Renaat Braem. Vreemd, want die architect was een voorstander van moderne architectuur en stedenbouw, én van de krottenopruiming; Braem was ook de ontwerper van nieuwbouwwijken zoals het Kiel. Toch was hij voor bescherming.
In 1969 werd dan het idee geopperd de gehele wijk te beschermen tegen de afbraak, zéér tegen de zin van de gemeente Berchem (wat toen nog een zelfstandige gemeente was).
De hele malaise bereikte de hogere instanties van ons land. In 1970 begon het Ministerie van Nederlandse Kultuur, onder leiding van minister Frans Van Mechelen, een studie over de klassering. Een architect werd aangetrokken om de eisen van voor- en tegenstanders te verzoenen. Wilde plannen werden bovengehaald. Zo zou een groot winkel- en communicatiecentrum worden gebouwd, met horeca, bioscopen, kortom alles voor een goed uitgaansleven. Bewoners zouden hun voortuintjes moeten afgeven om in ruil een groot openbaar lanenpark te krijgen. En ondergronds zou een metrotunnel en parkeergarage komen. Bewoners zouden de garage bereiken via gangen uit hun kelder. Zo zou de wijk meteen ook verlost zijn van al die vervelende garages.
De plannen werden nog niet zo slecht bevonden. Spijtig genoeg was er geen rekening gehouden met de kostprijs. En die lag hoog, zoals u misschien al kon raden. Het plan stierf dan ook een stille dood.
Die nieuwe plannen kostten tijd, en velen hadden dat geduld niet. Bewoners begonnen hun huizen al te verkopen, maar omdat onzekerheid heerstte was dat tegen een lage prijs.Tegenstanders van de afbraak kochten de gebouwen met alle plezier op en begonnen de huizen te renoveren. Het was hun eigen beschermingsactie.
Uiteindelijk kwam er dan ook een officiële. Van Mechelen koos de kant van de beschermers en startte de beschermingsprocedure op. Besloten werd uiteindelijk de wijk op te nemen als landschap, en opmerkelijke gebouwen te beschermen als monument. In 1980 werd de wijk beschermd als stadsgezicht, in 1984 volgden 170 huizen die op de lijst van beschermde monumenten terecht kwamen.
Het onderhoud blijft echter moeilijk. Tegenwoordig wordt er ook geklaagd dat er te veel verkeer is, maar te weinig parkeerplaatsen.
In de Grote Hondstraat staat de hoofdzetel van de “NV ENGETRIM”. De grootse compagnie van vroeger is ze niet meer, maar ze heeft nog steeds een paar huizen in bezit. Zurenborg leeft voort…
zaterdag 16 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (9/10): de teloorgang (WO I-1970)
Al na de eerste wereldoorlog werd duidelijk dat wonen in Zurenborg duur was, en niet altijd even gemakkelijk te onderhouden. Bovendien was er een stadsvlucht: zeker voor de rijkere klasse was het niet de mode om in de binnenstad te wonen. Toch bleef het een sjieke buurt.
Na de tweede wereldoorlog ging het echter bergaf. De gebouwen, met hun niet-alledaagse gevels, werden als protserig aanzien. De oude huizen waren duur en moeilijk in onderhoud, de grondprijzen daalden.
In 1960 werd het stationsgebouw van “Antwerpen-Oost” platgelegd en vervangen door een nieuw exemplaar. Dat was volledig in eigentijdse stijl opgetrokken, en nam ook internationale treinen aan. Er werd gesproken om de Brialmontgordel af te breken om plaats te maken voor een ringweg. Iets wat in de loop van de jaren 1960 ook gebeurde, tot grote vreugde van elke Antwerpse inwoner (tot dan moest vrachtverkeer voor de haven nog altijd over de Leien). De vooruitgang was dus niet te stoppen, en daar bleef het niet bij. Ook Zurenborgse huizen werden afgebroken voor woningen in jaren 1960-stijl. Getuige daarvan is de garage op het Tramplein. Dat paste ook in het beleid dat de stad in de jaren 1960 voerde: dat van stadsrenovatie en krottenopruiming. Volgens de uiteindelijke plannen zou heel de wijk moeten verdwijnen voor nieuwbouw, kwestie van wat harmonie te hebben. En letterlijk verdwijnen: niet alleen de huizen maar ook de Cogels-Osylei zouden afgebroken worden.
Er waren weinig mensen die daar tegen waren. In de eerste plaats de gemeente Berchem, want volgens haar had de wijk geen enkele architecturale of historische waarde. Luxueuze appartementen waren de toekomst. Ook de bewoners zelf juichten het plan toe: dit was hun kans om van de lelijke oude gebouwen vanaf te geraken, en er nog eens een smak geld voor te krijgen ook. Met het nieuwe station had de wijk immers meer aantrek, en stijgende prijzen waren het gevolg.
Maar dan kwamen de jaren 1970…
dinsdag (slot): de redding (jaren 1970)
Vandaag (9/10): de teloorgang (WO I-1970)
Al na de eerste wereldoorlog werd duidelijk dat wonen in Zurenborg duur was, en niet altijd even gemakkelijk te onderhouden. Bovendien was er een stadsvlucht: zeker voor de rijkere klasse was het niet de mode om in de binnenstad te wonen. Toch bleef het een sjieke buurt.
Na de tweede wereldoorlog ging het echter bergaf. De gebouwen, met hun niet-alledaagse gevels, werden als protserig aanzien. De oude huizen waren duur en moeilijk in onderhoud, de grondprijzen daalden.
In 1960 werd het stationsgebouw van “Antwerpen-Oost” platgelegd en vervangen door een nieuw exemplaar. Dat was volledig in eigentijdse stijl opgetrokken, en nam ook internationale treinen aan. Er werd gesproken om de Brialmontgordel af te breken om plaats te maken voor een ringweg. Iets wat in de loop van de jaren 1960 ook gebeurde, tot grote vreugde van elke Antwerpse inwoner (tot dan moest vrachtverkeer voor de haven nog altijd over de Leien). De vooruitgang was dus niet te stoppen, en daar bleef het niet bij. Ook Zurenborgse huizen werden afgebroken voor woningen in jaren 1960-stijl. Getuige daarvan is de garage op het Tramplein. Dat paste ook in het beleid dat de stad in de jaren 1960 voerde: dat van stadsrenovatie en krottenopruiming. Volgens de uiteindelijke plannen zou heel de wijk moeten verdwijnen voor nieuwbouw, kwestie van wat harmonie te hebben. En letterlijk verdwijnen: niet alleen de huizen maar ook de Cogels-Osylei zouden afgebroken worden.
Er waren weinig mensen die daar tegen waren. In de eerste plaats de gemeente Berchem, want volgens haar had de wijk geen enkele architecturale of historische waarde. Luxueuze appartementen waren de toekomst. Ook de bewoners zelf juichten het plan toe: dit was hun kans om van de lelijke oude gebouwen vanaf te geraken, en er nog eens een smak geld voor te krijgen ook. Met het nieuwe station had de wijk immers meer aantrek, en stijgende prijzen waren het gevolg.
Maar dan kwamen de jaren 1970…
dinsdag (slot): de redding (jaren 1970)
donderdag 14 mei 2009
Interessante websites
Zurenborg heeft zijn eigen krant!
www.gazetvanzurenborg.be
Voor de Bourgondiërs onder u:
Café/Restaurant Wattman: www.sileau.com
Café Den Draak: www.dendraak.be
Brasserie Moskou: www.brasseriemoskou.be
Op de Draakplaats zetelt het Roze Huis, de koepelorganisatie voor alle holebiverenigingen in de provincie Antwerpen.
www.hetrozehuis.be
En omdat ze zo duidelijk aanwezig zijn op het plein:
De Lijn: www.delijn.be
NMBS: www.b-rail.be
www.gazetvanzurenborg.be
Voor de Bourgondiërs onder u:
Café/Restaurant Wattman: www.sileau.com
Café Den Draak: www.dendraak.be
Brasserie Moskou: www.brasseriemoskou.be
Op de Draakplaats zetelt het Roze Huis, de koepelorganisatie voor alle holebiverenigingen in de provincie Antwerpen.
www.hetrozehuis.be
En omdat ze zo duidelijk aanwezig zijn op het plein:
De Lijn: www.delijn.be
NMBS: www.b-rail.be
niet meer eerst op google
Beste wattmanliefhebbers
Onze blog staat niet meer eerst op Google!! Nu staan we op de derde plaats, we hebben dus brons.
Gelieve ons wat meer op google in te typen zodat we terug op één staan!
alvast bedankt
Onze blog staat niet meer eerst op Google!! Nu staan we op de derde plaats, we hebben dus brons.
Gelieve ons wat meer op google in te typen zodat we terug op één staan!
alvast bedankt
Op 7 juni aanstaande kan het Tramplein en de Draakplaats zich weer opladen voor tango onder de brug! De bewoners van de buurt kennen het concept van de Kattendijk Tango die in april, mei en juni op de eerste zondag van de maand.
Op zondag 7 juni zal de tango niet georganiseerd worden door de Kattendijk Tango maar wel door Tango Zeeland. Deze Nederlandse vereniging zorgt voor tangovertier gedurende de hele zomer en dit zowel in België als in Nederland.
In het kort: Op 7 juni vanaf 15 uur tot 20 uur op de Draakplaats, kan u genieten van deze erg bedreven tangodansers.
Veel plezier!
Op zondag 7 juni zal de tango niet georganiseerd worden door de Kattendijk Tango maar wel door Tango Zeeland. Deze Nederlandse vereniging zorgt voor tangovertier gedurende de hele zomer en dit zowel in België als in Nederland.
In het kort: Op 7 juni vanaf 15 uur tot 20 uur op de Draakplaats, kan u genieten van deze erg bedreven tangodansers.
Veel plezier!
Beste lezers,
Gisteren hebben we onze laatste beelden gefilmd. Het was hoog tijd dat de zon er nog eens doorkwam en gisteren was dit het geval. Het Tramplein en de Draakplaats schitterden in de warmtebron zoals nooit tevoren.
Zoals steeds komen bij iedere zonnestraaltjes, hoe klein ook, de terrasjesgangers uit de grond gekropen om de koude winter weg te zonnen. Om kleine commentaartjes te vinden voor de camera was dus allesbehalve moeilijk.
Deze namiddag krijgt u de beelden te zien, te bekijken op hetzelfde adres.
Tot zo!
Gisteren hebben we onze laatste beelden gefilmd. Het was hoog tijd dat de zon er nog eens doorkwam en gisteren was dit het geval. Het Tramplein en de Draakplaats schitterden in de warmtebron zoals nooit tevoren.
Zoals steeds komen bij iedere zonnestraaltjes, hoe klein ook, de terrasjesgangers uit de grond gekropen om de koude winter weg te zonnen. Om kleine commentaartjes te vinden voor de camera was dus allesbehalve moeilijk.
Deze namiddag krijgt u de beelden te zien, te bekijken op hetzelfde adres.
Tot zo!
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (8/10): de evolutie van het openbaar vervoer (20ste eeuw)
De "Compagnie Générale des Tramways d’Anvers" had op het einde van de 19de eeuw alle Antwerpse tramlijnen onder haar gekregen, en begon ze te elektrificeren. Darmee verdween de paardentram uit het Zurenborgse zicht. Ook de omnibus verdween. De remise van de omnibussen op de hoek van de Draakplaats en de Grote Hondstraat werd afgebroken voor een maatschappelijke zetel. De "Compagnie Générale des Tramways d’Anvers" brak ook het gebouw met loods en stallingen op de Grote Hondstraat af. Een nieuw gebouw met administratieve diensten en centrale werkplaats verscheen. Er werden tal van tramrijtuigen gebouwd, ook voor buitenlandse maatschappijen.
In 1927 kwam het gebouw in handen van de "Antwerpsche Tramwegen", dat in 1946 de fakkel doorgaf aan het "Beheerscomité Tramwegen van Antwerpen en Omgeving", dat in 1963 dan weer moest plaatsmaken voor de "MIVA", "Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer Antwerpen", dat in 1991 tenslotte het gebouw verliet voor "De Lijn Antwerpen". Onder "MIVA" werd de centrale werkplaats verhuisd naar Hoboken en kwam er een nieuw gebouw.
Station Zurenborg op de Draakplaats bleek iets standvastiger. Van 1924 tot 1957 was het station het hoofdkwartier zijn van "NMVB Antwerpen". In 1962 werd de stelplaats afgebroken. In 1965 volgde het stationsgebouw. Nu ligt er weer een stelplaats, maar wel voor bussen van "De Lijn".
Station "Borgerhout", het station voor de echte treinen, veranderde in 1930 en 1960 van stationsgebouw. Vanaf 1960 was het een internationaal reizigersstation, maar in 1975 werd die functie overgenomen door "Antwerpen-Berchem". Sindsdien wordt "Antwerpen-Oost" veel minder gebruikt.
zaterdag: de teloorgang (WO I-1970)
Vandaag (8/10): de evolutie van het openbaar vervoer (20ste eeuw)
De "Compagnie Générale des Tramways d’Anvers" had op het einde van de 19de eeuw alle Antwerpse tramlijnen onder haar gekregen, en begon ze te elektrificeren. Darmee verdween de paardentram uit het Zurenborgse zicht. Ook de omnibus verdween. De remise van de omnibussen op de hoek van de Draakplaats en de Grote Hondstraat werd afgebroken voor een maatschappelijke zetel. De "Compagnie Générale des Tramways d’Anvers" brak ook het gebouw met loods en stallingen op de Grote Hondstraat af. Een nieuw gebouw met administratieve diensten en centrale werkplaats verscheen. Er werden tal van tramrijtuigen gebouwd, ook voor buitenlandse maatschappijen.
In 1927 kwam het gebouw in handen van de "Antwerpsche Tramwegen", dat in 1946 de fakkel doorgaf aan het "Beheerscomité Tramwegen van Antwerpen en Omgeving", dat in 1963 dan weer moest plaatsmaken voor de "MIVA", "Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer Antwerpen", dat in 1991 tenslotte het gebouw verliet voor "De Lijn Antwerpen". Onder "MIVA" werd de centrale werkplaats verhuisd naar Hoboken en kwam er een nieuw gebouw.
Station Zurenborg op de Draakplaats bleek iets standvastiger. Van 1924 tot 1957 was het station het hoofdkwartier zijn van "NMVB Antwerpen". In 1962 werd de stelplaats afgebroken. In 1965 volgde het stationsgebouw. Nu ligt er weer een stelplaats, maar wel voor bussen van "De Lijn".
Station "Borgerhout", het station voor de echte treinen, veranderde in 1930 en 1960 van stationsgebouw. Vanaf 1960 was het een internationaal reizigersstation, maar in 1975 werd die functie overgenomen door "Antwerpen-Berchem". Sindsdien wordt "Antwerpen-Oost" veel minder gebruikt.
zaterdag: de teloorgang (WO I-1970)
dinsdag 12 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (7/10): leven in Zurenborg (begin 20ste eeuw)
Na 1900 had de maatschappij meer dan vijfhonderd huizen in haar bezit, die vooral werden verhuurd aan (rijke) particulieren. Onder de mensen die voor deze instapklare huizen kozen waren er toch wel veel buitenlanders, niet alleen uit de buurlanden maar ook komende van het verre Turkije of Amerika. De wijk lokte in het begin van de twintigste eeuw veel ook veel Joden. De Cogels-Osylei werd bevolkt door meestal handelaren of industriëlen. Ook officieren hadden er een huis, vanwege de nabij gelegen militaire kazerne van de brialmontgordel.
De compagnie was natuurlijk blij met het sjieke volk: heel het doel was om de bourgeoisie naar hier te lokken.
Meestal werd een huis verhuurd voor negen jaar. De huur zelf moest vooraf en per drie maanden betaald worden. Dat liep echter allemaal niet zo van een leien dakje en regelmatig waren er problemen met slechte verhuurders. De maatschappij trad altijd begrijpend op, om zo schandalen (en een slechte naam) te vermijden.
Veel meer huizen werden er begin 20ste eeuw niet meer bijgebouwd, de bestaande huizen begon men wel te moderniseren. Gas- en waterleidingen werden aangelegd, en sommige woningen kregen zelfs elektriciteit.
Afgaand op de buitenkant zou het interieur van de huizen ook indrukwekkend moeten zijn. Helaas. De buitenkant moest stralen, de binnenkant was minder belangrijk. Veel huizen hadden dan ook hetzelfde interieur.
Tot de jaren 1920 werden de voortuintjes onderhouden door de “hoveniers van de Burgers-huizen”. De tuinen waren ook met aandacht aangelegd, met geknotte acacia’s, zodat het straatbeeld niet al te veel geschonden werd. Veel hekken en poortjes in de voortuinen verdwenen in de loop van de eeuw wel met de opkomst van koning auto en zijn oprit. De achtertuin kreeg inlandse fruitsoorten en sierbomen, treurwilg, iep en populier.
Zurenborg was één van de weinige wijken in de stad waar alle straten gekasseid en gerioleerd waren. In 1913 had de wijk ook 14 lantaarns, te weinig volgens de buurtbewoners. Rijke mensen trekken immers ook dieven aan. Eén van de meest opmerkelijke diefstallen stamt waarschijnlijk van 1896, toen op enkele dagen tijd meer dan 350 kilogram lood van de daken werd geroofd. Onbetrouwbare individuen zijn van alle tijden.
donderdag: de evolutie van het openbaar vervoer (20ste eeuw)
Vandaag (7/10): leven in Zurenborg (begin 20ste eeuw)
Na 1900 had de maatschappij meer dan vijfhonderd huizen in haar bezit, die vooral werden verhuurd aan (rijke) particulieren. Onder de mensen die voor deze instapklare huizen kozen waren er toch wel veel buitenlanders, niet alleen uit de buurlanden maar ook komende van het verre Turkije of Amerika. De wijk lokte in het begin van de twintigste eeuw veel ook veel Joden. De Cogels-Osylei werd bevolkt door meestal handelaren of industriëlen. Ook officieren hadden er een huis, vanwege de nabij gelegen militaire kazerne van de brialmontgordel.
De compagnie was natuurlijk blij met het sjieke volk: heel het doel was om de bourgeoisie naar hier te lokken.
Meestal werd een huis verhuurd voor negen jaar. De huur zelf moest vooraf en per drie maanden betaald worden. Dat liep echter allemaal niet zo van een leien dakje en regelmatig waren er problemen met slechte verhuurders. De maatschappij trad altijd begrijpend op, om zo schandalen (en een slechte naam) te vermijden.
Veel meer huizen werden er begin 20ste eeuw niet meer bijgebouwd, de bestaande huizen begon men wel te moderniseren. Gas- en waterleidingen werden aangelegd, en sommige woningen kregen zelfs elektriciteit.
Afgaand op de buitenkant zou het interieur van de huizen ook indrukwekkend moeten zijn. Helaas. De buitenkant moest stralen, de binnenkant was minder belangrijk. Veel huizen hadden dan ook hetzelfde interieur.
Tot de jaren 1920 werden de voortuintjes onderhouden door de “hoveniers van de Burgers-huizen”. De tuinen waren ook met aandacht aangelegd, met geknotte acacia’s, zodat het straatbeeld niet al te veel geschonden werd. Veel hekken en poortjes in de voortuinen verdwenen in de loop van de eeuw wel met de opkomst van koning auto en zijn oprit. De achtertuin kreeg inlandse fruitsoorten en sierbomen, treurwilg, iep en populier.
Zurenborg was één van de weinige wijken in de stad waar alle straten gekasseid en gerioleerd waren. In 1913 had de wijk ook 14 lantaarns, te weinig volgens de buurtbewoners. Rijke mensen trekken immers ook dieven aan. Eén van de meest opmerkelijke diefstallen stamt waarschijnlijk van 1896, toen op enkele dagen tijd meer dan 350 kilogram lood van de daken werd geroofd. Onbetrouwbare individuen zijn van alle tijden.
donderdag: de evolutie van het openbaar vervoer (20ste eeuw)
zaterdag 9 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (6/10): de velodroom en de kerk (1894-1910)
Toch een opmerkelijk feit binnen de geschiedenis van Zurenborg: rond de eeuwwisseling had het zijn eigen velodroom. De open wielerbaan was een initiatief van Henri Cogels. De ingang lag aan de Cogels-Osylei en de Generaal Capiaumontstraat. De velodroom is ook de reden dat de Cogels-Osylei in die tijd één van de weinige straten was met een voetpad én een rijweg ‘voor trapwielers’.
De velodroom was populair: matchen tussen wielerclubs lokten duizenden toeschouwers, wegwedstrijden hadden hun aankomst daar. Eens had men zelfs het bezoek van ‘de bekende amazone miss Annie Wilson, te paard rijdend als een man in Mexicaans kostuum.’. Voorwaar, een niet-alledaags schouwspel.
Op het grasveld van de velodroom speelde de “Royal Antwerp Football Club”, maar zij trokken beduidend minder kijklustigen. In de winter werd het terrein blank gezet met vestigingswater (van de Brialmontgordel), zodat de hele buurt kon schaatsen.
In 1910 verdween de velodroom, voor de aanleg van de (u ziet dit waarschijnlijk niet aankomen) Velodroomstraat en verlenging van de Generaal Capiaumontstraat.
Van een heel andere orde maar wel een prangend probleem: de kerk. Die was al rond de eeuwwisseling veel te klein voor het huidige bevolkingsaantal. In 1902 begon men dan ook de veredelde kapel op de Dageraadplaats te vervangen door een fraaie kerk (de Sint Norbertus-kerk), die in 1904 werd afgewerkt. De opening werd gevierd met een groot feest, waar zelfs vuurwerk van af kon. De afgebroken kapel werd gerecycleerd: in de Grote Hondstraat 44 werd op de binnenplaats een werkhuis gebouwd waarvan de voorgevel exact dezelfde is als die van de kapel.
De huidige kerk staat nu naast de voormalige kapel. Oorspronkelijk zou de kerk in het midden van de Dageraadplaats gebouwd worden. Het stadsbestuur kwam echter terug op dat plan en liet weten alleen de bouw te subsidiëren als de kerk aan de rand van het plein stond. Dat daarbij zes huizen moesten sneuvelen bleek minder erg. De kerkfabriek gaf toe. En daarom staat de kerk nu naast, in plaats van op de Dageraadplaats.
dinsdag: leven in Zurenborg (begin 20ste eeuw)
Vandaag (6/10): de velodroom en de kerk (1894-1910)
Toch een opmerkelijk feit binnen de geschiedenis van Zurenborg: rond de eeuwwisseling had het zijn eigen velodroom. De open wielerbaan was een initiatief van Henri Cogels. De ingang lag aan de Cogels-Osylei en de Generaal Capiaumontstraat. De velodroom is ook de reden dat de Cogels-Osylei in die tijd één van de weinige straten was met een voetpad én een rijweg ‘voor trapwielers’.
De velodroom was populair: matchen tussen wielerclubs lokten duizenden toeschouwers, wegwedstrijden hadden hun aankomst daar. Eens had men zelfs het bezoek van ‘de bekende amazone miss Annie Wilson, te paard rijdend als een man in Mexicaans kostuum.’. Voorwaar, een niet-alledaags schouwspel.
Op het grasveld van de velodroom speelde de “Royal Antwerp Football Club”, maar zij trokken beduidend minder kijklustigen. In de winter werd het terrein blank gezet met vestigingswater (van de Brialmontgordel), zodat de hele buurt kon schaatsen.
In 1910 verdween de velodroom, voor de aanleg van de (u ziet dit waarschijnlijk niet aankomen) Velodroomstraat en verlenging van de Generaal Capiaumontstraat.
Van een heel andere orde maar wel een prangend probleem: de kerk. Die was al rond de eeuwwisseling veel te klein voor het huidige bevolkingsaantal. In 1902 begon men dan ook de veredelde kapel op de Dageraadplaats te vervangen door een fraaie kerk (de Sint Norbertus-kerk), die in 1904 werd afgewerkt. De opening werd gevierd met een groot feest, waar zelfs vuurwerk van af kon. De afgebroken kapel werd gerecycleerd: in de Grote Hondstraat 44 werd op de binnenplaats een werkhuis gebouwd waarvan de voorgevel exact dezelfde is als die van de kapel.
De huidige kerk staat nu naast de voormalige kapel. Oorspronkelijk zou de kerk in het midden van de Dageraadplaats gebouwd worden. Het stadsbestuur kwam echter terug op dat plan en liet weten alleen de bouw te subsidiëren als de kerk aan de rand van het plein stond. Dat daarbij zes huizen moesten sneuvelen bleek minder erg. De kerkfabriek gaf toe. En daarom staat de kerk nu naast, in plaats van op de Dageraadplaats.
dinsdag: leven in Zurenborg (begin 20ste eeuw)
vrijdag 8 mei 2009
donderdag 7 mei
Gisteren zijn twee van u zeer geliefde bloggers de laatste geluidsbandjes gaan opnemen voor de grote radioreportage over de Tramplein en Draakplaats.
Bij aankomst scheen het zonnetje. Een kwartier later weer niet. Zo ging het zowat heel de namiddag door. We voelden ons gevangen in maartse buien of aprilse grillen in mei. Veel beelden hebben we dus niet kunnen schieten.
Gelukkig heb je de zon niet nodig om een radioreportage te maken. Nadat we dinsdag al Den Draak waren binnengestapt om een interviewtje met de vriendelijke barvrouw te vragen, hebben we snel en tactisch een colatje gedronken en de sfeer opgesnoven. Deze sfeer hebben we integraal in de intro en de outro van onze reportage gestoken. Met dank aan Den Draak
Een mooi, algemeen, beeld van de Draakplaats en Tramplein hebben wij nog nodig! We maakten gebruik van de kans om vanuit café Den Draak de trap te nemen, richting Roze Huis, om op het hoogste verdiep een prachtig beeld te nemen. We hadden het geluk spijtig genoeg niet aan onze zijde. Op de bovenste verdieping werd er druk vergaderd. Toegang was dus uitgesloten.
Na een vruchtbare namiddag besloten we de geluidsband te monteren. Terug richting Meistraat, aan het Theaterplein, dus.
Bij aankomst scheen het zonnetje. Een kwartier later weer niet. Zo ging het zowat heel de namiddag door. We voelden ons gevangen in maartse buien of aprilse grillen in mei. Veel beelden hebben we dus niet kunnen schieten.
Gelukkig heb je de zon niet nodig om een radioreportage te maken. Nadat we dinsdag al Den Draak waren binnengestapt om een interviewtje met de vriendelijke barvrouw te vragen, hebben we snel en tactisch een colatje gedronken en de sfeer opgesnoven. Deze sfeer hebben we integraal in de intro en de outro van onze reportage gestoken. Met dank aan Den Draak
Een mooi, algemeen, beeld van de Draakplaats en Tramplein hebben wij nog nodig! We maakten gebruik van de kans om vanuit café Den Draak de trap te nemen, richting Roze Huis, om op het hoogste verdiep een prachtig beeld te nemen. We hadden het geluk spijtig genoeg niet aan onze zijde. Op de bovenste verdieping werd er druk vergaderd. Toegang was dus uitgesloten.
Na een vruchtbare namiddag besloten we de geluidsband te monteren. Terug richting Meistraat, aan het Theaterplein, dus.
donderdag 7 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (5/10): het eerste openbaar vervoer (jaren 1890)
Met de komst van de huizen kwam ook al snel het eerste openbaar vervoer de hoek om kijken.
De Grote Hondstraat nummer 58 is al sinds 1890 (en nu nog steeds) in handen van openbaar vervoersmaatschappijen. De plaats overleefde tal van maatschappijen.
In 1890 was er een lokaal, een loods en enkele stallingen van de “Société Anonyme des Omnibus d’ Anvers” (opgericht door de compagnie). Die had toen een Omnibusverbinding tussen de Draakplaats en de Scheldestraat, waar vroeger een station van de veerdienst was, die naar Linkeroever vaarde. Een omnibus, zal ik maar even verklaren, was een bus, voortgetrokken door paarden (deze omnibus had zo’n twintig zitplaatsen). Omnibus is Latijn voor “voor allen”, dus een omnibus was openbaar vervoer, met een vaste route en vastgelegde tijden. Eigenlijk kan u het nog het best vergelijken als een zwaardere versie van de paardentram. Dat was een nadeel, omdat de zwaardere omnibus meer paarden vereiste, maar de aanleg van rails maakte van de paardentram toch de duurste onderneming. Nog een voordeel van een omnibus was dat je er geen aanvraag voor moest indienen, en dus geen belastingen moest betalen. Voor de omnibus werd op de Draakplaats ook een remise (stelplaats) gebouwd, alsmede enkele paardenstallen.
Nog datzelfde jaar kwam er concurrentie toen de “Societé Anonyme Compagnie Anversaire des Tramway-Omnibus” toelating kreeg om een tramlijn uit te bouwen. De paardentram ging naar het Van Schoonbekeplein. De maatschappij kreeg grond op de Draakplaats, waar ze loodsen, stallingen en woningen voor de bestuurder en stalbaas bouwde. Doorheen de geschiedenis kreeg het gebouw tal van functies door elkaar (garage, schilderzaal voor materiaal,…), en vandaag bestaat het nog steeds en wordt het gebruikt voor opslag van spoormateriaal en stallen van dienstmateriaal.
Opvallend was dat trams in die tijd een vijfde wieltje hadden. Dat wiel hield de paardentram op het spoor. Werd het ingetrokken, dan kon de tram ontspoord worden.
De rivaliteit tussen de twee openbaar vervoersmaatschappijen was hard. De tram was duurder en de omnibus was daarmee dus populairder. Ook politiek liep het niet van een leien dakje. Het liberale stadsbestuur wou de omnibus ook belasten om zo kansen te geven aan de tram, maar de katholieke compagnie ging daar niet mee akkoord (u ziet ongetwijfeld al een politieke rel aankomen). De Omnibus werd gedagvaard, maar de katholieke gouverneur Osy en zijn bestendige deputatie weigerden mee te werken, tot woede van de liberalen. Zij vonden dat de “papen” de spot dreven met het stadsbestuur. De liberale krant “l’Opinion” toonde omstandig de belangen van de Osy’s in de Zurenborgse vennootschappen aan.
De oorspronkelijke terminus van de twee maatschappijen lag op de Draakplaats, maar toen de spoorwegbrug werd afgemaakt werd de terminus verlegd tot de Cogels-Osylei.
Hoe dan ook waren de bewoners blij met het openbaar vervoer, die hun maar liefst op minder dan een half uur naar het centrum bracht. Het lawaai van de voertuigen en loodsen werd niet als storend aanzien, maar was een teken van vooruitgang. Het vele openbaar vervoer was ook een zegen voor de wijk op ander vlak: buiten de goede en snelle verbindingen, verhoogde het ook de waarde van de gronden.
zaterdag: de velodroom en de kerk (1894-1910)
Vandaag (5/10): het eerste openbaar vervoer (jaren 1890)
Met de komst van de huizen kwam ook al snel het eerste openbaar vervoer de hoek om kijken.
De Grote Hondstraat nummer 58 is al sinds 1890 (en nu nog steeds) in handen van openbaar vervoersmaatschappijen. De plaats overleefde tal van maatschappijen.
In 1890 was er een lokaal, een loods en enkele stallingen van de “Société Anonyme des Omnibus d’ Anvers” (opgericht door de compagnie). Die had toen een Omnibusverbinding tussen de Draakplaats en de Scheldestraat, waar vroeger een station van de veerdienst was, die naar Linkeroever vaarde. Een omnibus, zal ik maar even verklaren, was een bus, voortgetrokken door paarden (deze omnibus had zo’n twintig zitplaatsen). Omnibus is Latijn voor “voor allen”, dus een omnibus was openbaar vervoer, met een vaste route en vastgelegde tijden. Eigenlijk kan u het nog het best vergelijken als een zwaardere versie van de paardentram. Dat was een nadeel, omdat de zwaardere omnibus meer paarden vereiste, maar de aanleg van rails maakte van de paardentram toch de duurste onderneming. Nog een voordeel van een omnibus was dat je er geen aanvraag voor moest indienen, en dus geen belastingen moest betalen. Voor de omnibus werd op de Draakplaats ook een remise (stelplaats) gebouwd, alsmede enkele paardenstallen.
Nog datzelfde jaar kwam er concurrentie toen de “Societé Anonyme Compagnie Anversaire des Tramway-Omnibus” toelating kreeg om een tramlijn uit te bouwen. De paardentram ging naar het Van Schoonbekeplein. De maatschappij kreeg grond op de Draakplaats, waar ze loodsen, stallingen en woningen voor de bestuurder en stalbaas bouwde. Doorheen de geschiedenis kreeg het gebouw tal van functies door elkaar (garage, schilderzaal voor materiaal,…), en vandaag bestaat het nog steeds en wordt het gebruikt voor opslag van spoormateriaal en stallen van dienstmateriaal.
Opvallend was dat trams in die tijd een vijfde wieltje hadden. Dat wiel hield de paardentram op het spoor. Werd het ingetrokken, dan kon de tram ontspoord worden.
De rivaliteit tussen de twee openbaar vervoersmaatschappijen was hard. De tram was duurder en de omnibus was daarmee dus populairder. Ook politiek liep het niet van een leien dakje. Het liberale stadsbestuur wou de omnibus ook belasten om zo kansen te geven aan de tram, maar de katholieke compagnie ging daar niet mee akkoord (u ziet ongetwijfeld al een politieke rel aankomen). De Omnibus werd gedagvaard, maar de katholieke gouverneur Osy en zijn bestendige deputatie weigerden mee te werken, tot woede van de liberalen. Zij vonden dat de “papen” de spot dreven met het stadsbestuur. De liberale krant “l’Opinion” toonde omstandig de belangen van de Osy’s in de Zurenborgse vennootschappen aan.
De oorspronkelijke terminus van de twee maatschappijen lag op de Draakplaats, maar toen de spoorwegbrug werd afgemaakt werd de terminus verlegd tot de Cogels-Osylei.
Hoe dan ook waren de bewoners blij met het openbaar vervoer, die hun maar liefst op minder dan een half uur naar het centrum bracht. Het lawaai van de voertuigen en loodsen werd niet als storend aanzien, maar was een teken van vooruitgang. Het vele openbaar vervoer was ook een zegen voor de wijk op ander vlak: buiten de goede en snelle verbindingen, verhoogde het ook de waarde van de gronden.
zaterdag: de velodroom en de kerk (1894-1910)
dinsdag 5 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (4/10): de bouw van oost-Zurenborg (jaren 1890)
In 1880 werd besloten de spoorweg te verhogen. Dat beëindigde enige onzekerheid over de toekomst van de wijk, zodat men nu kon beginnen met de ontwikkeling van oost-Zurenborg.
De huizenbouw in de wijk was al een tijdje in handen van de “Société Anonyme pour la construction de Maisons Bourgeoises”. In 1894 fuseerde die met de “Société Anonyme pour la Construction du Quartier Est d’Anvers”. Grote baas was Louis Luyckx. De man zou erg zijn stempel drukken op de compagnie, zodat het al snel de compagnie van Luyckx werd genoemd. Luyckx nam zijn werk ook zeer ernstig en ging bijna elke dag de bouwwerken inspecteren. Enige fouten en tekortkomingen werden in kleurrijke klachtenbrieven aan de aannemers meegedeeld.
In de jaren 1890 werd dan de wijk ten oosten van de spoorweg volgebouwd. De compagnie had geleerd uit de bouw van de westelijke week, en kon beroep doen op enkele goede architecten (Jos Bascourt, Evert Dieltiens, Ernest Stordiau, Jules Hofman,…) en aannemers.
Onderaannemers had de compagnie niet in huis, maar die kwamen vanzelf op de bouwwoede af. Zij huurden vaak een huis nabij de Dageraadplaats, hopend op een opdracht.
Voor de aanleg van de Cogels-Osylei sneuvelden de laatste boerderijen (de lusthof was al tegen de grond gesmeten in 1887). De compagnie was echter geen onmens, de pachters verloren dan wel hun hoeve maar kregen de tijd en toelating om aardbeien en kersen te oogsten.
De Cogels-Osylei werd snel volgebouwd, en uit economische en praktische redenen werden hele huizenrijen in één keer gebouwd. Dat geeft de lei zijn bekende, homogene uitzicht.
De architecten werkten volgens de eclectische stijl. Dat grijpt terug naar oude stijlen (Romaans, Gotisch, Pseudo-Helleens,…), zonder te willen kopiëren. Het is eerder een inspiratiebron, zelfs een stimulans om de oude meesters te overtreffen. Hoewel eigentijdse architectuur dus niet aan de orde was, liet men nieuwe materialen niet liggen.
Eclectisme was niet zomaar gekozen: het straalt enige rijkdom uit, en stralen moest het. Zurenborg was een sjieke wijk.
De bouwpiek lag tussen 1892 en 1895: de compagnie bouwde toen jaarlijks tussen de 54 en 60 huizen, en daar is de bouwwoede van particulieren niet bij gerekend. Belgen hebben dus inderdaad een baksteen in de maag.
donderdag: het eerste openbaar vervoer (jaren 1890)
Vandaag (4/10): de bouw van oost-Zurenborg (jaren 1890)
In 1880 werd besloten de spoorweg te verhogen. Dat beëindigde enige onzekerheid over de toekomst van de wijk, zodat men nu kon beginnen met de ontwikkeling van oost-Zurenborg.
De huizenbouw in de wijk was al een tijdje in handen van de “Société Anonyme pour la construction de Maisons Bourgeoises”. In 1894 fuseerde die met de “Société Anonyme pour la Construction du Quartier Est d’Anvers”. Grote baas was Louis Luyckx. De man zou erg zijn stempel drukken op de compagnie, zodat het al snel de compagnie van Luyckx werd genoemd. Luyckx nam zijn werk ook zeer ernstig en ging bijna elke dag de bouwwerken inspecteren. Enige fouten en tekortkomingen werden in kleurrijke klachtenbrieven aan de aannemers meegedeeld.
In de jaren 1890 werd dan de wijk ten oosten van de spoorweg volgebouwd. De compagnie had geleerd uit de bouw van de westelijke week, en kon beroep doen op enkele goede architecten (Jos Bascourt, Evert Dieltiens, Ernest Stordiau, Jules Hofman,…) en aannemers.
Onderaannemers had de compagnie niet in huis, maar die kwamen vanzelf op de bouwwoede af. Zij huurden vaak een huis nabij de Dageraadplaats, hopend op een opdracht.
Voor de aanleg van de Cogels-Osylei sneuvelden de laatste boerderijen (de lusthof was al tegen de grond gesmeten in 1887). De compagnie was echter geen onmens, de pachters verloren dan wel hun hoeve maar kregen de tijd en toelating om aardbeien en kersen te oogsten.
De Cogels-Osylei werd snel volgebouwd, en uit economische en praktische redenen werden hele huizenrijen in één keer gebouwd. Dat geeft de lei zijn bekende, homogene uitzicht.
De architecten werkten volgens de eclectische stijl. Dat grijpt terug naar oude stijlen (Romaans, Gotisch, Pseudo-Helleens,…), zonder te willen kopiëren. Het is eerder een inspiratiebron, zelfs een stimulans om de oude meesters te overtreffen. Hoewel eigentijdse architectuur dus niet aan de orde was, liet men nieuwe materialen niet liggen.
Eclectisme was niet zomaar gekozen: het straalt enige rijkdom uit, en stralen moest het. Zurenborg was een sjieke wijk.
De bouwpiek lag tussen 1892 en 1895: de compagnie bouwde toen jaarlijks tussen de 54 en 60 huizen, en daar is de bouwwoede van particulieren niet bij gerekend. Belgen hebben dus inderdaad een baksteen in de maag.
donderdag: het eerste openbaar vervoer (jaren 1890)
zaterdag 2 mei 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (3/10): de eerste spoorweg, industrie en huizen (eind 19de eeuw)
Het Belgische spoorwegnetwerk breidde zich snel uit. Zurenborg kreeg zijn eigen (gelijkgronds lopende) spoorlijn, en in de jaren 1870 werd een goederenstation gebouwd: Station “Borgerhout”, daar waar nu “Antwerpen-Oost” staat. De bouw kwam er met goedkeuren van grondeigenaar (en tevens senator) John Cogels, die in de Senaat zelfs het woord nam om het project te verdedigen. Cogels zag met de komst van het station de kans om het gebied tot ontwikkeling brengen. Ook de familie Osy deelde die mening en samen richtten ze in 1881 de “Société Anonyme pour la Construction du Quartier Est d’Anvers” op. De gronden zouden worden geëxploiteerd voor industrie: werven, magazijnen, maar ook hotels, restaurants en zo meer.
En de eerste industrie kwam al gauw. Bij het station werd terrein opgekocht door de Engelse gasfabriek “Imperial Continental Gas Association”. In 1929, even tussen haakjes, zal dat bedrijf trouwens onze eigenste Belgische gasdistributeur “Distrigas” oprichten.
In 1885 bouwde De “Nationale Maatschappij Van Buurtspoorwegen (NMVB)” een remise (stelplaats) voor de stoomtram naar Hoogstraten. De “NMVB” was een overheidsbedrijf dat de taak had om tramwegen aan te leggen in gebieden die niet door de trein werd ontsloten (een stoomtram was goedkoper dan een trein).
Naast het goederenstation van Borgerhout werd dus een eindstation, station Zurenborg, geopend. Dat station was vooral belangrijk voor goederentransport naar de Kempen. Baksteen, steenkool, dennenhout, zelfs stadsmest verzamelde hier om naar het platteland vervoerd te worden. Elke ochtend stopte er ook een melktram, dat was dan een stoomtram ter bevoorrading van de stadse melkboer. Er spoorden ook stoomtrams naar Ootsmalle, Westmalle en Hoogstraten. Aan het station was een gezellig café, met glazen luifel, waar reizigers in afwachting van de rit graag een pint dronken.
De belangstelling voor industrie en diensten bleek toch niet zo groot als verwacht. Daarboven kreeg Antwerpen te maken met een bevolkingsexplosie.
In 1882 werd dan maar besloten een aanvraag in te dienen om enkele straten te openen voor huizenbouw. Die aanvraag werd goedgekeurd. Men zou ten westen van de spoorweg beginnen bouwen. De delen ten oosten en westen van de ringspoorweg werden immers als aparte wijken beschouwd. Dat was niet zo onlogisch, omdat het westelijke deel eigenlijk op Antwerps grondgebied lag, en het oostelijke op Berchems.
Bedoeling was een centraal plein aan te leggen, met daarop de voornaamste straten uitkomend. De Dageraadplaats ontstond, en kreeg naast enkele huizen ook een kapel, toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand. Dankzij de groeiende bevolking zou ze enkele jaren na haar oprichting een zelfstandige parochiekerk worden. En dat was nog maar het begin van de bevolkingstoename…
dinsdag: de bouw van oost-Zurenborg (jaren 1890)
Vandaag (3/10): de eerste spoorweg, industrie en huizen (eind 19de eeuw)
Het Belgische spoorwegnetwerk breidde zich snel uit. Zurenborg kreeg zijn eigen (gelijkgronds lopende) spoorlijn, en in de jaren 1870 werd een goederenstation gebouwd: Station “Borgerhout”, daar waar nu “Antwerpen-Oost” staat. De bouw kwam er met goedkeuren van grondeigenaar (en tevens senator) John Cogels, die in de Senaat zelfs het woord nam om het project te verdedigen. Cogels zag met de komst van het station de kans om het gebied tot ontwikkeling brengen. Ook de familie Osy deelde die mening en samen richtten ze in 1881 de “Société Anonyme pour la Construction du Quartier Est d’Anvers” op. De gronden zouden worden geëxploiteerd voor industrie: werven, magazijnen, maar ook hotels, restaurants en zo meer.
En de eerste industrie kwam al gauw. Bij het station werd terrein opgekocht door de Engelse gasfabriek “Imperial Continental Gas Association”. In 1929, even tussen haakjes, zal dat bedrijf trouwens onze eigenste Belgische gasdistributeur “Distrigas” oprichten.
In 1885 bouwde De “Nationale Maatschappij Van Buurtspoorwegen (NMVB)” een remise (stelplaats) voor de stoomtram naar Hoogstraten. De “NMVB” was een overheidsbedrijf dat de taak had om tramwegen aan te leggen in gebieden die niet door de trein werd ontsloten (een stoomtram was goedkoper dan een trein).
Naast het goederenstation van Borgerhout werd dus een eindstation, station Zurenborg, geopend. Dat station was vooral belangrijk voor goederentransport naar de Kempen. Baksteen, steenkool, dennenhout, zelfs stadsmest verzamelde hier om naar het platteland vervoerd te worden. Elke ochtend stopte er ook een melktram, dat was dan een stoomtram ter bevoorrading van de stadse melkboer. Er spoorden ook stoomtrams naar Ootsmalle, Westmalle en Hoogstraten. Aan het station was een gezellig café, met glazen luifel, waar reizigers in afwachting van de rit graag een pint dronken.
De belangstelling voor industrie en diensten bleek toch niet zo groot als verwacht. Daarboven kreeg Antwerpen te maken met een bevolkingsexplosie.
In 1882 werd dan maar besloten een aanvraag in te dienen om enkele straten te openen voor huizenbouw. Die aanvraag werd goedgekeurd. Men zou ten westen van de spoorweg beginnen bouwen. De delen ten oosten en westen van de ringspoorweg werden immers als aparte wijken beschouwd. Dat was niet zo onlogisch, omdat het westelijke deel eigenlijk op Antwerps grondgebied lag, en het oostelijke op Berchems.
Bedoeling was een centraal plein aan te leggen, met daarop de voornaamste straten uitkomend. De Dageraadplaats ontstond, en kreeg naast enkele huizen ook een kapel, toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand. Dankzij de groeiende bevolking zou ze enkele jaren na haar oprichting een zelfstandige parochiekerk worden. En dat was nog maar het begin van de bevolkingstoename…
dinsdag: de bouw van oost-Zurenborg (jaren 1890)
donderdag 30 april 2009
Het Roze Huis
Het Roze Huis is een koepelorganisatie die opkomt voor holebi's. Het 'Hoofdkwartier' is 'Den Draak', waar een café, een aantal vergaderlokalen en het secretariaat van de organisatie zich bevinden. Den Draak bevindt zich op de Draakplaats in Berchem, niet ver van de Cogels-Osylei. Het Roze huis organiseert allerlei fuiven en activiteiten, waaronder ook 'Tango Onder De Brug'. Deze fuiven en activiteiten zijn niet altijd alleen voor holebi's.
Het Roze Huis overkoepelt 30 holebi-organisaties, is lid van de holebifederatie en werkt samen met 'Wel jong, niet hetero'.
Meer info op de site van Het Roze Huis.
Het Roze Huis overkoepelt 30 holebi-organisaties, is lid van de holebifederatie en werkt samen met 'Wel jong, niet hetero'.
Meer info op de site van Het Roze Huis.
biografie Herman De Coninck
De Vlaamse dichter Herman De Coninck had een nauwe band met Tramplein en Draakplaats, hij woonde op de Cogels-Osylei en schreef allerlei gedichten hierover. Wij vonden het interessant om wat meer over hem te vertellen.
Herman de Coninck is eigenlijk geen echte Antwerpenaar. Hij werd op 21 februari 1944 geboren in Mechelen, ging daar naar school en ging na het middelbaar Germaanse Filologie in Leuven studeren.
Na zijn studies bleef hij nog dicht bij Leuven wonen, in Heverlee, waarna hij naar Berchem Antwerpen verhuisde. Hij is hoofdredacteur geweest van een aantal bladen zoals Humo en Nieuw wereldtijdschrift.
Voor zijn poëziebundel en debuut de lenige liefde (1969) ontving de dichter de yang-prijs in 1969 en de Prijs van de Provincie Antwerpen in 1971. Hij schreef nog verschillende poëziebundels waarvoor hij nog een aantal prijzen kreeg.
Hij deed ook vertalingen en bundelde zijn essays.
Herman De Coninck stierf aan een plotse hartstilstand tijdens een congres over literatuur in Lissabon op 22 mei 1997. Hij was 53 jaar oud.
Bron: http://www.hermandeconinck.be/biografie.php
Nog een interessante link i.v.m. poëzie in Zurenborg, klik hier
Herman de Coninck is eigenlijk geen echte Antwerpenaar. Hij werd op 21 februari 1944 geboren in Mechelen, ging daar naar school en ging na het middelbaar Germaanse Filologie in Leuven studeren.
Na zijn studies bleef hij nog dicht bij Leuven wonen, in Heverlee, waarna hij naar Berchem Antwerpen verhuisde. Hij is hoofdredacteur geweest van een aantal bladen zoals Humo en Nieuw wereldtijdschrift.
Voor zijn poëziebundel en debuut de lenige liefde (1969) ontving de dichter de yang-prijs in 1969 en de Prijs van de Provincie Antwerpen in 1971. Hij schreef nog verschillende poëziebundels waarvoor hij nog een aantal prijzen kreeg.
De lenige liefde (1969) : Yang-prijs (1969) en Prijs van de Provincie Antwerpen (1971)
Zolang er sneeuw ligt (1975): Dirk Martensprijs van de Stad Aalst (1976) en de Prijs van de Vlaamse Provincieën (1978)
Edna St. Vincent Millay: Ter ere van de goedertieren maan -Ingeleid en vertaald door Herman de Coninck.
Met een klank van hobo (1980): Prijs van de Vlaamse Gids (1982)
De hectaren van het geheugen (1985): J. Campertprijs (1986)
Enkelvoud (1991)
Schoolslag (1994)
Vingerafdrukken (1997)
Hij deed ook vertalingen en bundelde zijn essays.
De avonturen van een gedicht
Over de troost van pessimisme
De auto en zijn seksualiteit
De lichtkever in het jampotje
Herman De Coninck stierf aan een plotse hartstilstand tijdens een congres over literatuur in Lissabon op 22 mei 1997. Hij was 53 jaar oud.
Bron: http://www.hermandeconinck.be/biografie.php
Nog een interessante link i.v.m. poëzie in Zurenborg, klik hier
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in de geschiedenis van de wijk Zurenborg.
Vandaag (2/10): uitbreiding en grote werken (19de eeuw)
Sinds de zestiende eeuw kwam Zurenborg in verschillende handen, maar drastische wijzigingen waren er niet. Het bleef een landelijk gebied.
In 1837 werden de gronden verkocht aan een invloedrijk katholiek politicus en tevens ook zakenman: baron Jean Joseph Osy de Wichem.
Het gebied was toen enkele straten groot. De rolwagenstraat bestond al, evenals de Magdalenastraat. Daarrond lagen akkers, weilanden, boomgaarden en boerderijen.
De kinderen van de baron, Edouard en Joséphine zouden de gronden nog flink uitbreiden tot 64 hectare. Joséphine Osy vond ondertussen ook nog de tijd om te trouwen met John Cogels (Cogels-Osylei, inderdaad).
In de jaren 1860 werden de Spaanse Vesten afgebroken. Dat was de verdedigingsgordel van de stad Antwerpen, en ze lagen waar nu de Leien liggen. Maar de stad onbeschermd laten, dat was geen optie. Een nieuwe verdedigingslinie werd, wat verder van de groeiende stad, opgeworpen: de Brialmontgordel (daar waar nu de Singel ligt). Cogels en Osy verloren zo wat van hun gronden.
De bouw van de Brialmontgordel (genoemd naar zijn ontwerper, generaal Henri-Alexis Brialmont) was indrukwekkend. Bij gebrek aan machines moest er nog op spierkracht gewerkt worden, wat er voor zorgde dat er dagelijks zo’n 13.000 tot 14.000 arbeiders actief waren, van vijf uur ’s morgens tot zeven uur ’s avonds (met uiteraard een paar pauzes om uit te rusten en te eten). Grondwerkers verdienden 2 tot 2,5 frank per dag, metselaars 4 tot 4,5. ’s Nachts sliepen de arbeiders in ploegen van vijftien tot twintig man in strohutten.
De Brialmontgordel moest van Antwerpen een oninneembare vesting maken. Antwerpen zou de veiligste stad van het land zijn: moest het Belgische leger de vijandige mogendheden niet kunnen tegenhouden, zouden alle hoge piefen vluchten naar Antwerpen. De stad zou (in theorie) lang genoeg weerstand kunnen bieden tot bevriende naties ons kwamen bevrijden. Door de technische vooruitgang waren de bommen al snel veel krachtiger dan men had gehoopt, en de geschiedenis leert ons dat Antwerpen dus toch niet zo inneembaar bleek. Hoe dan ook: de omwalling en grachten van de Brialmontgordel in het oosten van Zurenborg veranderde het uitzicht van de wijk helemaal.
zaterdag: de eerste spoorweg, industrie en huizen (eind 19de eeuw)
Vandaag (2/10): uitbreiding en grote werken (19de eeuw)
Sinds de zestiende eeuw kwam Zurenborg in verschillende handen, maar drastische wijzigingen waren er niet. Het bleef een landelijk gebied.
In 1837 werden de gronden verkocht aan een invloedrijk katholiek politicus en tevens ook zakenman: baron Jean Joseph Osy de Wichem.
Het gebied was toen enkele straten groot. De rolwagenstraat bestond al, evenals de Magdalenastraat. Daarrond lagen akkers, weilanden, boomgaarden en boerderijen.
De kinderen van de baron, Edouard en Joséphine zouden de gronden nog flink uitbreiden tot 64 hectare. Joséphine Osy vond ondertussen ook nog de tijd om te trouwen met John Cogels (Cogels-Osylei, inderdaad).
In de jaren 1860 werden de Spaanse Vesten afgebroken. Dat was de verdedigingsgordel van de stad Antwerpen, en ze lagen waar nu de Leien liggen. Maar de stad onbeschermd laten, dat was geen optie. Een nieuwe verdedigingslinie werd, wat verder van de groeiende stad, opgeworpen: de Brialmontgordel (daar waar nu de Singel ligt). Cogels en Osy verloren zo wat van hun gronden.
De bouw van de Brialmontgordel (genoemd naar zijn ontwerper, generaal Henri-Alexis Brialmont) was indrukwekkend. Bij gebrek aan machines moest er nog op spierkracht gewerkt worden, wat er voor zorgde dat er dagelijks zo’n 13.000 tot 14.000 arbeiders actief waren, van vijf uur ’s morgens tot zeven uur ’s avonds (met uiteraard een paar pauzes om uit te rusten en te eten). Grondwerkers verdienden 2 tot 2,5 frank per dag, metselaars 4 tot 4,5. ’s Nachts sliepen de arbeiders in ploegen van vijftien tot twintig man in strohutten.
De Brialmontgordel moest van Antwerpen een oninneembare vesting maken. Antwerpen zou de veiligste stad van het land zijn: moest het Belgische leger de vijandige mogendheden niet kunnen tegenhouden, zouden alle hoge piefen vluchten naar Antwerpen. De stad zou (in theorie) lang genoeg weerstand kunnen bieden tot bevriende naties ons kwamen bevrijden. Door de technische vooruitgang waren de bommen al snel veel krachtiger dan men had gehoopt, en de geschiedenis leert ons dat Antwerpen dus toch niet zo inneembaar bleek. Hoe dan ook: de omwalling en grachten van de Brialmontgordel in het oosten van Zurenborg veranderde het uitzicht van de wijk helemaal.
zaterdag: de eerste spoorweg, industrie en huizen (eind 19de eeuw)
eerste bruibare beelden
Dit is een samenbrengsel van onze beelden. Er zijn er een aantal tussen die we zullen gebruiken, maar misschien kan u zeggen welke beelden al dan niet bruikbaar of interessant zijn.
dinsdag 28 april 2009
Zurenborgs verleden
Elke dinsdag, donderdag en zaterdag een duik in het verleden van de wijk Zurenborg.
Vandaag (1/10): mens en natuur (16de eeuw)
Wat nu Zurenborg is, en waar nu bussen over de kasseien denderen, was in den beginnen niets meer dan wat woeste natuur, doorspekt met weilanden en akkers.
Het gebied werd regelmatig overstroomd door de Potvliet en de Herentalsche Vaart (die later verdween onder de Plantin en Moretuslei). Hierdoor was de leemgrond nogal zuur en had ze weinig economische waarde.
Toch woonden er een paar boeren. In de veertiende eeuw was er sprake van een zekere familie Suers die daar een hoeve bewoonde. Haalt Zurenborg daar zijn naam vandaan? Of komt het van de zure grond? We weten het niet.
In de zestiende eeuw liet de binnenburgemeester van Antwerpen, Michiel Van der Heyden, zijn oogje op de grond vallen. Het waterrijk gebied werd drooggelegd door abelen en populieren aan te planten, grachten werden gegraven en grond opgehoopt (dat was rond 1570). Van der Heyden bouwde een grote hoeve, die hij later omtoverde tot een hof van plaisantie, zeg maar een buitenverblijf voor de rijken. Hij maakte van het gebied een Heerlijkheid, waardoor hij dus zo’n beetje baas kon spelen over de daar aanwezige boeren. Van der Heyden gaf zichzelf de titel van Heer van Suerenborg, en daarmee begint het verhaal van onze wijk…
donderdag: uitbreiding en grote werken (19de eeuw)
Vandaag (1/10): mens en natuur (16de eeuw)
Wat nu Zurenborg is, en waar nu bussen over de kasseien denderen, was in den beginnen niets meer dan wat woeste natuur, doorspekt met weilanden en akkers.
Het gebied werd regelmatig overstroomd door de Potvliet en de Herentalsche Vaart (die later verdween onder de Plantin en Moretuslei). Hierdoor was de leemgrond nogal zuur en had ze weinig economische waarde.
Toch woonden er een paar boeren. In de veertiende eeuw was er sprake van een zekere familie Suers die daar een hoeve bewoonde. Haalt Zurenborg daar zijn naam vandaan? Of komt het van de zure grond? We weten het niet.
In de zestiende eeuw liet de binnenburgemeester van Antwerpen, Michiel Van der Heyden, zijn oogje op de grond vallen. Het waterrijk gebied werd drooggelegd door abelen en populieren aan te planten, grachten werden gegraven en grond opgehoopt (dat was rond 1570). Van der Heyden bouwde een grote hoeve, die hij later omtoverde tot een hof van plaisantie, zeg maar een buitenverblijf voor de rijken. Hij maakte van het gebied een Heerlijkheid, waardoor hij dus zo’n beetje baas kon spelen over de daar aanwezige boeren. Van der Heyden gaf zichzelf de titel van Heer van Suerenborg, en daarmee begint het verhaal van onze wijk…
donderdag: uitbreiding en grote werken (19de eeuw)
donderdag 2 april 2009
bovenaan op google!
Victorie!
Wanneer je op google Tramplein en draakplaats intypt komt deze blog als eerste referentie!
Bedankt aan alle mensen die hiervoor gezorgd hebben!
(Daar gaan we ene op drinken! :p)
Wanneer je op google Tramplein en draakplaats intypt komt deze blog als eerste referentie!
Bedankt aan alle mensen die hiervoor gezorgd hebben!
(Daar gaan we ene op drinken! :p)
woensdag 1 april 2009
niet-gemonteerde voorbeeld-beelden
Deze beelden zijn nog niet gemonteerd, maar dat komt nog. De stukjes met de roltrap zijn niet van ons, maar van een vorig groepje!
Vergeet niet om feedback te geven, dan kunnen wij ons beter afstellen!
Vergeet niet om feedback te geven, dan kunnen wij ons beter afstellen!
dinsdag 24 maart 2009
de langverwachte quotes zijn er!
Hier zijn ze dan, de langverwachte quotes!
Geef vooral je mening, dan kunnen wij nog wat bijwerken voor onze definitieve quotes!!!
Geef vooral je mening, dan kunnen wij nog wat bijwerken voor onze definitieve quotes!!!
donderdag 19 maart 2009
Tram 11
De dichter Herman de Coninck is innig verweven met Tramplein/Draakplaats. Hij schreef ook een gedicht over de daar passerende tram 11.
Tram 11
Tram heen. Tram terug. Heen : jonge Zaïrese
heeft met baby hees geneurie, veel tijd,
intimiteit, elkaar, openbaar
en toch alleen van haar. Tram kijkt ernaar.
Tram terug : Marokkaanse probeert jengelend zoontje,
zootje, zotje stil te krijgen. Hoe meer ze hem door elkaar
schudt, hoe meer letters er uit hem vallen.
Tot Antwerpse volksmadam hem met tatata
tot zichzelf brengt. En tot ons allen.
Tingeling, tingeling door de stad.
Het openbaar vervoer doet aan beschaving,
aan feestelijkheid, aan wanordehandhaving.
Tram 11
Tram heen. Tram terug. Heen : jonge Zaïrese
heeft met baby hees geneurie, veel tijd,
intimiteit, elkaar, openbaar
en toch alleen van haar. Tram kijkt ernaar.
Tram terug : Marokkaanse probeert jengelend zoontje,
zootje, zotje stil te krijgen. Hoe meer ze hem door elkaar
schudt, hoe meer letters er uit hem vallen.
Tot Antwerpse volksmadam hem met tatata
tot zichzelf brengt. En tot ons allen.
Tingeling, tingeling door de stad.
Het openbaar vervoer doet aan beschaving,
aan feestelijkheid, aan wanordehandhaving.
donderdag 5 maart 2009
Medewerkers gezocht!!
Aandacht, Aandacht!
Wijk Zurenborg is in februari een wijktelevisie gestart en zoekt nog medewerkers!!
Wie geïnteresseerd is klik dan op deze link:
Ook de gazet van Zurenborg zoekt nog medewerkers! Geïnteresseerden: klik op deze link: http://www.gazetvanzurenborg.be/informatie/vrijwilligers.htm
(Waarom dit op de blog, heel simpel: Tramplein en Draakplaats behoren ook tot de wijk Zurenborg!)
Abonneren op:
Posts (Atom)